Lễ hội cầu ngư Quy Nhơn – Nét văn hóa độc đáo của người dân biển

Lễ hội cầu ngư Quy Nhơn được xem như một ngày lễ quan trọng trong năm của người dân nơi đây. Nếu đến Quy Nhơn trúng vào dịp lễ, du khách sẽ được tìm hiểu về văn hóa ngư nghiệp, hòa mình trong không khí vui tươi, náo nhiệt. 

Nguồn gốc của lễ hội cầu ngư Quy Nhơn 

Cầu ngư – một loại hình văn hóa dân gian gắn liền với tục thờ cúng cá Ông của người dân xuyên suốt từ duyên hải miền Trung tới Nam Bộ. Tại Bình Định, tín ngưỡng này có mặt ở hầu hết khu vực ven biển của các huyện như: Phù Cát, Hoài Nhơn, Tuy Phước, Phù Mỹ và cả thành phố Quy Nhơn.

Trên toàn tỉnh Bình Định hiện đang có hơn 15 địa điểm thờ tự cá Ông với quy mô khác nhau. Từ đó tạo thành nét văn hóa tinh thần, thúc đẩy du lịch nơi đây phát triển.

Xuất phát từ văn hóa mưu bằng hình thức ngư nghiệp, lễ hội cầu ngư được tổ chức để bày tỏ công ơn với các vị thần Nam Hải. Các thần đã che chở, mang bình an cho ngư dân trong mỗi chuyến ra khơi. Ngoài ra, lễ hội cũng là dịp để người dân bái tế những người không may gặp nạn trên sông nước. Cầu cho họ được xiêu thoát theo quan niệm của người dân biển.

Lễ hội cầu ngư Quy Nhơn diễn ra khi nào? Địa điểm tổ chức 

Các lễ hội cầu ngư của Bình Định tuy khác nhau về thời gian, địa điểm tổ chức nhưng đều được diễn ra ở lăng thờ cá Ông. Đây là nơi cải táng hài cốt cá voi bị chết và trôi dạt vào biển. Lễ hội cầu ngư Quy Nhơn được tổ chức hàng năm tại lăng ông Nam Hải, làng Hưng Lương, xã đảo Nhơn Lý. Thời gian diễn ra lễ hội là vào tháng 2 âm lịch.

Theo truyền thống, lễ hội bao gồm 2 phần là lễ và hội. Phần lễ được tổ chức trong bầu không khí trang trọng, thiêng liêng. Nghi thức của phần lễ là rước hồn Đức ông, người chết sông chết biển về nơi yên nghỉ.

Ngược lại với phần lễ, không khí phần hội lại vô cùng sôi động và náo nhiệt. Trong phần hội sẽ diễn ra nhiều hoạt động vui chơi, giải trí thú vị như: đùa thuyền, thi bơi, múa hát… Các hoạt động đã phản ánh nét đẹp trong lao động, sinh hoạt của ngư dân miền sông nước.

Những nghi thức đặc sắc của lễ hội cầu ngư Quy Nhơn

Tương tự như lễ hội yên kỳ trong văn hóa nông nghiệp, lễ hội cầu ngư là dịp người dân bày tỏ tấm lòng thành kính với các vị thần biển. Theo thông lệ từ xa xưa, lễ hội diễn ra trong vòng 3 ngày 3 đêm. Trình tự buổi lễ bao gồm: cúng trần thiết bài vị, lễ nghinh thần, lễ an thần, đại lễ tế thần.

Ngày thứ 1: Nghi lễ mở đầu 

Đây là nghi thức mở đầu trong lễ hội cầu ngư, được diễn ra từ sáng sớm với mục đích cáo, giỗ cầu xin thần Nam Hải hiển linh báo cho dân làng điềm lành dữ trong năm sắp đến. Bao gồm nghi thức dâng ba tuần rượu và đọc văn cúng ca ngợi công đức của cá Ông trong việc giúp đỡ ngư dân làng chài.

Tiếp đó là lễ nghinh thần hay còn gọi nghinh ông Sanh. Tùy theo quy mô mỗi làng mà có nơi sẽ thực hiện nghi lễ rước thần ở dưới biển hoặc trên bờ, sau đó thỉnh về điện lăng để phụ hưởng và chứng lễ tế thần Nam Hải.

Kết thúc ngày đầu tiên trong lễ hội cầu ngư là nghi thức bái tế cô hồn diễn ra tại sân lăng ông Nam Hải. Các lễ vật cúng bái bao gồm bát cháo thánh (cháo hoa), bát gạo, muối, trầu cau, rượu cùng nhang đèn, đồ vàng mã. Người chủ trì sẽ gõ ba hồi mõ để dâng tuần rượu, đọc văn tế thể hiện sự thương tiếc đối với những vong hồn không may gặp tai nạn sông nước và bày tỏ tình cảm cộng đồng dành cho những người đã khuất. Sau khi đọc xong văn tế, lễ vật cúng không dùng để chia cho dân làng ăn mà sẽ vung ra khắp nơi thí thực cô hồn.

Ngày thứ 2: Đại lễ nghinh thần 

Ngày thứ 3: Xây trầu hát bả trạo

Lễ xây chầu hát bả trạo là nghi thức bắt buộc để mở màn cho buổi hát án vào ngày thứ 3 của lễ hội cầu ngư. Hát bả trạo là nghệ thuật văn hóa dân gian độc đáo của người dân duyên hải Trung Bộ, được tổng hòa nhiều yếu tố hát múa với đạo cụ chính là mái chèo.

Một đội hình trình diễn hát bả trạo thường được xếp theo hình thuyền rồng, mang ý nghĩa tượng trưng cho thuyền đưa linh hồn cá Ông phiêu diêu miền cực lạc. Nội dung diễn xướng mang ý nghĩa tạ ơn, ca ngợi đức cá ông và xin thần ban cho ngư dân cuộc sống bình an, no đủ.

Hoạt động, trò chơi trong lễ hội cầu ngư

Đan xen với phần nghi lễ là phần hội diễn ra cuối ngày 2 và đầu ngày thứ 3. Bao gồm các hoạt động dân gian truyền thống mang đặc trưng văn hóa ngư nghiệp như hò đối đáp trên thuyền, hô bài chòi, tổ chức hát bộ trong đêm, thi đua ghe, lắc thúng vào ban ngày… Ngày hội là dịp để người dân địa phương vui chơi giải trí, gắn kết tình làng nghĩa xóm và tạo bầu không khí vui vẻ, hân hoan để chuẩn bị cho một vụ mùa mới sắp đến

Ý nghĩa của lễ hội cầu ngư Quy Nhơn 

Bắt nguồn từ tâm thức kính sợ, tôn thờ và khát vọng chinh phục thiên nhiên, lễ hội cầu ngư như một “sợi dây” gắn kết giữa đời sống tinh thần và văn hóa mưu sinh của người dân miền biển Bình Định. Nghi lễ không chỉ là hình thức tín ngưỡng lâu đời mà nó còn trở thành nơi gửi gắm niềm tin, ước mong về tương lai cuộc sống bình an, phồn thịnh mà khía cạnh cụ thể là được mùa biển.

Mặt khác, các sinh hoạt văn hóa cộng đồng trong lễ hội còn mang đến niềm vui, giải tỏa mệt mỏi áp lực cuộc sống và tạo tâm thế vững tin vào vụ mùa đánh bắt mới bội thu. Đồng thời, đây là còn lại dịp để người dân Bình Định thể hiện lòng biết ơn đối với thế hệ tiền hiền, hậu hiền và những người có công trong việc phát triển các ngành nghề ngư nghiệp tại địa phương.

Lễ hội cầu ngư Quy Nhơn đã thể hiện khát vọng của người dân về cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Với những ai thích khám phá văn hóa mưu sinh của người dân thì đây sẽ là dịp mà bạn không nên bỏ qua.

=>> Đặt ngay voucher du lịch để không bỏ lỡ những ưu đãi hấp dẫn 

XEM THÊM 

Eo Gió Quy Nhơn – Điểm tham quan khiến du khách say đắm 

Những món ngon Quy Nhơn làm nên tên tuổi của ẩm thực xứ Nẫu 

Nguồn: https://banvoucher.com/